16 Ocak 2010 Cumartesi

Musa ve Su

Tevrat’ın Çıkış bölümünde anlatıldığına göre, bir Mısır prensesi nehre yıkanmaya gittiğinde sazların arasında bir sepet farkeder ve sepeti açınca içinde bir bebek olduğunu görür. Onu bir süt anneye verir ve adını da onu sudan çıkardığı için Moşe, yani "sudan çıkarılan" koyar (Çıkış, 2:10).


Antik kaynaklarda da Eski Mısır dilinde mo’nun "su", uses ekinin ise "-den çekilmiş" anlamına geldiği yazılmıştır (Josephus Flavius, Antiquites, 2:9:6; Philo, De Vita Moses, 2:17).


İbnü’l-Arabî, Fusûsu’l-Hikem isimli eserinde mu’nun Kıptîce "su", sa’nın ise ağaç anlamına geldiğini öne sürer. Bu iddiaya göre, ona Musa ismi verilmişti, çünkü içinde bebek Musa’nın bulunduğu sepet, ağaç altında durmuştu.


Freud, Çıkış’taki etimolojik açıklamayı tatmin edici bulmaz; Mısırlı bir prensesin çocuğa İbranice bir isim vermesi mantıksızdır. Aslında bu isim Eski Mısır dilindeydi Freud’a göre. Oğul veya ‘-den doğma’ anlamındaki moşe yani mose birçok firavun isminde görülüyordu: örneğin Ptah-mose: Ptah’ın oğlu, Tout-mose: Thoth’un oğlu, Ra-mose (Ramses): Ra’nın oğlu gibi.
Freud’a göre çocuğun çekilip alındığı sular Nil suları değil anne sularıdır, yani amniyotik sıvıdır.


Kaynaklar:
Mircea Eliade, Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi, c. I, s. 218-219.
Philippe Borgeaud, Dinler Tarihinde Başlangıçlar, s. 90.
Sigmund Freud, "Musa ve Tektanrıcılık", Dinin Kökenleri içinde, s. 232.
İbnü’l-Arabî, Fusûsu’l-Hikem, çev. Ekrem Demirli, s. 221.

1 yorum:

  1. İlginç, çelişkili ve yoruma açık. Ne düşüneceğimi bilemedim:) Takip edeceğim.

    YanıtlaSil